Llyfrau ac eLyfrau

Mae gan lyfrgelloedd Met Caerdydd dros 140,000 o lyfrau print ar draws ein dau gampws. Gall staff a myfyrwyr fenthyg hyd at 30 o lyfrau ar y tro ac maent yn adnewyddu'n awtomatig, oni bai eu bod yn cael eu cadw gan rywun arall. Gallwch ddod o hyd i fwy o wybodaeth am fenthyg llyfrau ar ein canllaw i Defnyddio Ein Llyfrgelloedd.

Mae gennym hefyd gasgliadau ar wahân o fathau penodol o ddeunydd:

• Casgliad yr Iaith Gymraeg: Mae gennym ystafell Casgliad Cymreig yng Nghyncoed ble mae llyfrau Cymraeg i’w cael. Mae'r casgliad yn cynnwys deunyddiau sy'n gysylltiedig â Chymru yn gyffredinol, ond hefyd deunyddiau sy'n gysylltiedig ag addysgu yng Nghymru.
• Profiad Ysgol: Mae'r Casgliad Profiad Ysgol yn cynnwys llyfrau, adnoddau a CDs i blant rhwng 3-16 oed. Mae ar gyfer myfyrwyr sy'n astudio ar gyrsiau addysg gychwynnol i athrawon yn bennaf ond mae'n agored i holl staff a myfyrwyr Met Caerdydd.
• Ymarfer Clinigol: Mae gan y Casgliad Ymarfer Clinigol yn Llandaf ystod o eitemau sy'n ymwneud â gwyddorau iechyd cymhwysol. Ymhlith yr eitemau mae llawlyfrau therapi, pecynnau adnoddau llais a chyfathrebu a datblygu lleferydd yn benodol ar gyfer Therapi Lleferydd ac Iaith.

Mae Met Caerdydd yn darparu mynediad i gasgliad cynyddol o 375,000 o e-lyfrau gan amrywiaeth o gyhoeddwyr a llwyfannau. Gallwch chwilio a chael mynediad atynt gan ddefnyddio ChwilioMet neu eu pori drwy ddefnyddio cronfeydd data e-lyfrau unigol. 

Mae llwyfannau e-lyfrau yn cynnig amrywiaeth o nodweddion wrth ddarllen ar-lein, gan gynnwys opsiynau i ychwanegu llyfrnodau, nodiadau ac uchafbwyntiau. Maent hefyd yn cynnwys opsiynau hygyrchedd, megis y gallu i newid y cefndir a lliwiau'r ffont a newid y teip testun a'r maint. Mae'n bosibl lawrlwytho e-lyfrau ar eich dyfais i'w darllen all-lein. Gallwch lawrlwytho penodau a chadw fel PDF neu lawrlwytho'r llyfr cyfan am gyfnod cyfyngedig gan ddefnyddio Adobe Digital Editions.

Mae canllawiau ar sut i chwilio, cyrchu a lawrlwytho llyfrau ar gael yn ein canllaw pwrpasol ar chwilio am Lyfrau ac E-lyfrau

Mae'r llyfrgell yn tanysgrifio i sawl casgliad e-lyfrau a chronfeydd data, gan gynnwys:

BibliU - E-lyfrau testun llawn Canllaw defnyddiwr BibliU

Ebook Central - Ein cronfa ddata e-lyfrau fwyaf. Yn cynnwys e-lyfrau testun llawn gan amrywiaeth o gyhoeddwyr a mynediad i'r casgliad Academic Complete Canllaw defnyddiwr ProQuest

EBSCO eBook Collection - E-lyfrau llawn o EBSCO Canllaw defnyddiwr EBSCO

Law Trove - Casgliad o e-lyfrau cyfraith gan Oxford University Press Canllaw defnyddiwr Law Trove

O'Reilly - Llyfrau electronig ym meysydd cyfrifiadureg, mathemateg a pheirianneg Canllaw defnyddiwr O'Reilly

VLeBooks - Mynediad testun llawn at e-lyfrau ar draws pob maes pwnc Canllaw defnyddiwr VLeBooks

Mae e-lyfrau ar gael i'w prynu ar opsiynau trwydded gwahanol. Mae'r rhain yn cynnwys:

• Defnyddiwr sengl – gall un person weld y llyfr ar unrhyw un adeg. Nid yw bob amser yn bosibl lawrlwytho'r llyfr llawn yn yr achos hwn er mwyn sicrhau bod y llyfr yn parhau i fod ar gael i ddefnyddwyr eraill.
• Aml-ddefnyddiwr – er enghraifft 3, 5 neu 10 defnyddiwr ar yr un pryd.
• Mynediad diderfyn – gall unrhyw nifer o bobl weld y llyfr ar un adeg.
• Anunionlin – system gredydau sy'n caniatáu i nifer o bobl gael mynediad at y llyfr nes bod y credydau'n dod i ben.

Os na ellir cael mynediad at e-lyfr oherwydd bod terfynau'r drwydded wedi'u cyrraedd, gwiriwch dudalen ganlyniadau ChwilioMet rhag ofn bod gennym gysylltiadau â darparwyr eraill. Er efallai na fyddwch yn gallu cael mynediad ato'n syth, mae rhai darparwyr yn cynnig system cadw/ciwio a fydd yn eich hysbysu pan fydd yr e-lyfr ar gael.

Mae'r llyfrgell yn ceisio sicrhau bod cymaint o gynnwys â phosibl ar gael yn ddigidol, ond nid yw hyn bob amser yn bosibl gan nad yw pob testun ar gael i ni ei brynu fel e-lyfrau. Mae rhai o'r rhesymau am hyn yn cynnwys: 

• Dim ond mewn print mae'r cyhoeddwr wedi cyhoeddi’r testun. 
• Mae'r e-lyfr ar gael i unigolion eu prynu yn unig, nid sefydliadau. 
• Mae cost yr e-lyfr yn afresymol o ddrud o'i gymharu â phris copi print. 
• Mae'r testun ar gael i'w brynu fel tanysgrifiad i gasgliad cyfan o e-lyfrau yn unig. 

Mae llawer o'n e-lyfrau yn ddarostyngedig i Reoli Hawliau Digidol (DRM), technoleg a ddefnyddir gan gyhoeddwyr i reoli faint o'r llyfr y gallwch ei gopïo, ei argraffu neu ei lawrlwytho. Yn aml gallwch weld faint o destun y gellir ei lawrlwytho ym manylion y llyfr:

Mae rhai llwyfannau e-lyfrau, fel Cambridge Core, yn rhydd o DRM ac nid ydynt yn gosod unrhyw gyfyngiadau technegol ar ddefnyddio eu cynnwys. Fodd bynnag, cyfrifoldeb y defnyddiwr yw sicrhau eu bod yn cydymffurfio â chyfraith hawlfraint a thelerau trwyddedu'r platfform.

Mae'n bosibl lawrlwytho e-lyfrau a phenodau cyfan ar gyfer mynediad all-lein. Mae llawer o e-lyfrau yn cynnig ystod o opsiynau hygyrchedd, a all fod o fudd i bob darllenydd, p'un a oes gennych nam ar y golwg neu unrhyw ofynion hygyrchedd arbennig. Am fwy o wybodaeth, gweler ein canllawiau i lawrlwytho e-lyfrau a'u nodweddion hygyrchedd:

Lawrlwytho e-lyfrau

Hygyrchedd e-lyfrau

Sut ydw i'n dod o hyd i e-lyfr?

Gallwch chwilio am e-lyfrau llyfrgell ar ChwilioMet. . Chwiliwch am y teitl, yr awdur neu'r allweddair a chyfyngwch y canlyniadau i adnoddau 'Books' ac ‘Online Access' gan ddefnyddio'r hidlwyr 'Tweak my results' ar ochr dde'r sgrin. Mae rhagor o wybodaeth am chwilio am lyfrau ac e-lyfrau ar gael yn ein canllaw Defnyddio ChwilioMet.

Beth os na allaf ddod o hyd i'r e-lyfr rwy'n chwilio amdano ar MetSearch?

Os na allwch ddod o hyd i'r teitl rydych chi'n chwilio amdano fel e-lyfr ar MetSearch, gwnewch yn siŵr eich bod wedi mewngofnodi a gwiriwch eich gosodiadau chwilio i wneud yn siŵr nad oes gennych unrhyw hidlwyr wedi'u galluogi a allai atal e-lyfr rhag cael ei arddangos. Mewn llawer o achosion, bydd copi print o'r teitl ar gael fel dewis amgen os nad oes gennym yr e-lyfr.

Os ydych chi'n siŵr nad yw'r llyfrgell yn dal llyfr penodol, gallwch wneud cais am brynu neu ofyn amdano fel mewn benthyciad rhyng-lyfrgellol.

Beth mae'n ei olygu pan ddywedir bod pob copi yn cael ei ddefnyddio ar hyn o bryd?

Mae mynediad i rai e-lyfrau wedi'i gyfyngu i nifer cyfyngedig o ddefnyddwyr ar yr un pryd. Os gwelwch y neges hon, mae'r terfyn hwnnw wedi'i gyrraedd. Bydd angen i chi aros nes bod un o'r defnyddwyr yn gorffen gyda'r e-lyfr cyn y gallwch ei gyrchu. Mae rhai llwyfannau'n cynnig rhestr aros neu system archebu, lle byddwch yn cael gwybod pan fydd y llyfr ar gael. Yn aml, mae'r llyfrgell yn derbyn hysbysiad os nad yw defnyddiwr wedi gallu cael mynediad at e-lyfr fel y gallwn wneud penderfyniadau prynu a phrynu copïau ychwanegol mewn ymateb i hyn.

Beth yw'r gwahaniaeth rhwng Darllen Ar-lein (‘Read Online’) a Lawrlwytho (‘Download’)?

Pan fyddwch chi'n dewis 'Darllen Ar-lein', rydych chi'n agor yr e-lyfr yn eich porwr gwe. Nid oes angen meddalwedd ychwanegol i ddarllen ar-lein ond mae angen i chi fod wedi'ch cysylltu â'r rhyngrwyd i ddarllen y llyfr.

Pan fyddwch chi'n 'Lawrlwytho' e-lyfr, rydych chi'n ei lawrlwytho i gyfrifiadur personol neu ddyfais symudol a gellir ei ddarllen all-lein. Yn aml, mae angen meddalwedd ychwanegol fel Adobe Digital Editions i lawrlwytho e-lyfrau cyfan. Gweler ein canllaw i lawrlwytho e-lyfrau am ragor o wybodaeth.

Pam mai dim ond un bennod neu nifer cyfyngedig o dudalennau y gallaf eu lawrlwytho?

Mae hyn oherwydd Rheoli Hawliau Digidol (DRM), technoleg a ddefnyddir gan gyhoeddwyr i reoli faint o'r llyfr y gallwch ei gopïo, ei argraffu neu ei lawrlwytho. Mae'r swm y lawrlwytho a ganiateir yn amrywio rhwng cyhoeddwyr a theitlau, gyda chyfyngiadau fel arfer yn cael eu cymhwyso i ganrannau penodol o'r llyfr.

Beth yw'r gwahaniaeth rhwng fformat EPUB a PDF?

Mae EPUB (Cyhoeddiad Electronig) a PDF (Fformat Dogfen Gludadwy) ill dau yn fformatau e-lyfrau, ond maent yn wahanol o ran eu dyluniad a'u swyddogaeth. Mae testun EPUB yn ail-lifadwy, sy'n golygu ei fod yn addasu i faint y sgrin a maint y ffont. Yn gyffredinol, mae EPUB yn fformat mwy hygyrch, gan ei fod yn gweithio'n well gyda darllenwyr sgrin ac yn caniatáu addasu.

Mae testun PDF yn sefydlog, felly nid yw'n addasu'n awtomatig i faint y sgrin ac efallai y bydd angen i chi chwyddo neu addasu maint y dudalen i weld y testun yn iawn. Mae tudalennau PDF yn tueddu i gadw golwg a theimlad llyfr printiedig, felly mae'r rhifau tudalen yn sefydlog a byddant yn ymddangos ar y dudalen. Mae hyn yn ei wneud yn opsiwn dewisol pan fydd angen y rhifau tudalen arnoch at ddibenion cyfeirio.

Mae clo caeedig wrth ymyl e-lyfr rydw i eisiau ei ddarllen. Ydy hynny'n golygu na allaf ei gyrchu?

Os ydych chi'n ceisio cael mynediad at lyfr ar blatfform cyhoeddwr ac yn gweld clo caeedig wrth ymyl teitl, mae hyn fel arfer yn golygu nad oes gennym fynediad at y llyfr ar y platfform penodol hwnnw. Fodd bynnag, efallai bod gennym fynediad iddo yn rhywle arall - ceisiwch chwilio am y llyfr ar MetSearch i weld a yw ar gael yn unrhyw le arall. Os na, gallwch wneud cais i brynu neu fenthyciad rhyng-lyfrgellol.

Pam mae gan y llyfrgell lyfr mewn print ond nid fel e-lyfr?

Lle bo modd, mae'r llyfrgell yn prynu cymaint o lyfrau â phosibl yn electronig. Fodd bynnag, nid yw hyn bob amser yn bosibl, am amrywiaeth o resymau:

• Nid yw rhai teitlau'n cael eu cyhoeddi fel E-lyfrau, yn enwedig testunau hŷn.
• Mae rhai cyhoeddwyr yn darparu e-lyfrau i unigolion eu prynu ond nid ydynt yn caniatáu i lyfrgelloedd sefydliadol eu prynu.
• Mae rhai e-lyfrau'n ddrud iawn o'u cymharu â chost y llyfr print ac ni ellir cyfiawnhau'r pryniant.

A allaf gael mynediad at E-lyfrau os nad ydw i'n fyfyriwr neu'n aelod staff presennol ym Met Caerdydd?

Mae rhai o'n e-lyfrau ar gael i aelodau allanol eu darllen yn y llyfrgell gan ddefnyddio ein cynllun mynediad Galw i Mewn.

Mae canllawiau ar sut i ddelio â phroblemau mynediad cyffredin wrth ddefnyddio e-lyfrau ar gael yn ein canllaw datrys problemau adnoddau electronig.

Am fwy o help i chwilio am e-lyfrau a'u defnyddio, cysylltwch â'ch Llyfrgellydd Academaidd.

Mae'r llyfrgell hefyd yn cynnig hyfforddiant drwy'r flwyddyn i helpu gyda phob agwedd ar ymchwil a defnyddio adnoddau'r llyfrgell. Gallwch chi gofrestru ar gyfer y rhain trwy MetHub.