Mae hawlfraint yn hawl eiddo deallusol sy'n bodoli'n awtomatig cyn gynted ag y caiff gwaith ei greu (h.y. nid oes angen i chi wneud cais am hawlfraint). Mae cyfraith hawlfraint wedi'i chynllunio i ddiogelu hawliau awduron, artistiaid, cerddorion, ffotograffwyr, cyhoeddwyr a chrewyr eraill.
Mae’n bosibl y bydd angen i unigolion sydd am atgynhyrchu gwaith gwreiddiol eraill ofyn am ganiatâd i wneud hynny.
Mae Deddf Hawlfraint, Dyluniadau a Phatentau, 1988 (CPDA) yn diffinio'r hyn y gallwn ac na allwn ei wneud. Hanfod y ddeddf yw gwarchod buddiannau masnachol.
Mae’r mathau canlynol o ddeunydd wedi’u diogelu gan hawlfraint:
Mae’r gweithgareddau canlynol wedi’u cyfyngu dan hawlfraint: :
Nid yw cyfraith hawlfraint yn diogelu syniadau ar gyfer gwaith, dyma lle mae'n aml yn cael ei ddrysu â meysydd eraill o eiddo deallusol. I ddeall y gwahanol fathau o eiddo deallusol, a'r hyn y maent yn ei gwmpasu, gweler gwefan y Swyddfa Eiddo Deallusol am ragor o fanylion.
Perchennog hawlfraint fel arfer yw’r person a greodd y deunydd ond mae eithriadau:
Mae hawlfraint yn berthnasol i wahanol fathau o waith am gyfnodau amrywiol o amser:
|
Gwaith llenyddol, dramatig, cerddorol neu artistig |
70 mlynedd ar ôl marwolaeth yr awdur |
|
Ffilmiau |
70 mlynedd ar ôl marwolaeth y cyfarwyddwr, awdur sgript a chyfansoddwr |
|
Recordiadau sain a cherddoriaeth |
70 mlynedd ar ôl iddo gael ei gyhoeddi gyntaf |
|
Darllediadau |
50 mlynedd o'i ddarlledu gyntaf |
|
Cynllun argraffiadau cyhoeddedig o weithiau ysgrifenedig, dramatig neu gerddorol |
25 mlynedd o'i gyhoeddi gyntaf |
Mae'r cyfnod amser yn rhedeg o ddiwedd y flwyddyn galendr y bu farw'r awdur(on) neu o'r adeg y gwnaed y darllediad neu'r recordiad sain. Pan ddaw'r hawlfraint i ben, mae'r gwaith yn dod i mewn i'r parth cyhoeddus, sy'n golygu y gall unrhyw un ei ddefnyddio a'i ailddefnyddio am ddim heb yr angen i gael caniatâd perchennog yr hawlfraint.
